- - Pineal bez
- - Hipofiz bezi, Epifiz bezi, Hipotalamus
- - Tiroid bezi, Paratiroid bezi
- - Timüs bezi
- - Böbrek üstü bez
- - Pankreas
- - Yumurtalık
- - Testis
Pineal bez
Pineal bez Bu bez tüm beynin diencephalonunun dorsal kısmında bulunur. Bir sap ile beyne bağlanmıştır. serotonin ve melatonin hormonlarını salgılar serotonin uyku düzenlenmesinde etkilidir. Ayrıca vücut sıcaklığının ayarlanmasında ve damar kaslarının kasılmasında uyarıcı etki yapar. Melatonin ise üreme siklusunun düzenlenmesinde rol alır. Ortalama bezelye büyüklüğündedir. konu MEB tarafından hazırlanan ve sağlık meslek liseleri anatomi kitabından alınmıştırHipofiz
Hipofiz
Hipofiz dokusunun beyin tabanında yerleşimi ve komşuları.
Hipofiz bezi Latin hypophysis, glandula pituitaria Arter superior hypophyseal artery, infundibular artery, prechiasmal artery, inferior hypophyseal artery, capsular artery, artery of the inferior cavernous sinus[1] Prekürsor neural ve oral ektoderm, Rathke kesesi Hipofiz veya diğer adıyla Pitüiter bez beyin tabanında sellar çukurda (sella turcica) yer alan ve sella diafram ile çevrelenmiş endokrin görevleri olan bir yapıdır.
Pitüiter bez düzenleme amaçlı homeostatik ve stimulasyon amaçlı trofikhipotalamus hormonlar salgılamaktadır. Foksiyonu uyarımı aracılığı ile olmaktadır.Konu başlıkları
- 1 Bölümleri
- 1.1 Anterior hipofiz (adenohipofiz)
- 2 ACTH, TSH, prolaktin, growth hormon, endorfin, FSH, ve LH
- 2.1 Posterior hipofiz (nörohipofiz)
- 3 Fonksiyonları
- 4 Patoloji
- 5 Linkler
Kranium tabanında yer alan hipofiz işleyiş olarak hipotalamus ile yakın ilişkidedir. İki lobdan ibarettir. Anterior hipofiz (Adenohipofiz) ve posteriorNörohipofiz). hipofiz (
Anterior hipofiz (adenohipofiz)
Hipofizo-portal vasküler sistem ile hipotalamus ile ilişkilidir. Bu bağlantı ile hipotalamus bazı inhibitör ve stimülatör uyarıları hipofiz üzerine gönderir.
ACTH, TSH, prolaktin, growth hormon, endorfin, FSH, ve LH
ön hipofizden salınmaktadır. Bu hormanlar üzerinde negatif feed back mekanizması vardır. Bir hormon kanda yeterli düzeye ulaştığı zaman salınım durmaktadır.
Posterior hipofiz (nörohipofiz)
Hipotalamus ile tuberoinfundibuler yol ile ilişkisi vardır ve uyarıcı hormonlar hipofize bu yoldan sinir hücreleri aracılığı ile taşınır. Buradaki hormonlar;
- Oksitosin, hipotalamusda paraventriküler nükleusdan gelir.
- Antidiüretik hormon (ADH), hipotalamusdan supraoptik nükleusdan gelir.
Bazı canlı türlerinde aktif rol oynamaktadır. Balıklarda renk değişiminde görev yapar. İnsanlarda çok ince bir yapıdadır ve melanosit stimüle edici hormon (MSH) salınımıda rol oynar.
Fonksiyonları
Hipofiz bezi hormonlarının etki gösterdiği fonksiyonlar şunlardır;
- Büyüme
- Kan basıncı
- Hamilelik ve çocuk gelişiminin bazı dönemleri
- Anne sütü salınımı
- Erkek ve kadında cinsel organ fonksiyonu
- Tiroid bezi fonksiyonları
- Besinlerin enerjiye dönüşümü (metabolizma).
- Su ve osmalarite regülasyonu.
Patoloji
Hipofiz bezindeki bozuklukların yol açtığı rahatsızlıklar:
Durum Sapma Hormon Akromegali aşırı üretim growth hormon Growth hormon eksikliği üretim bozulması growth hormon antidiüretik hormon bozuklukları aşırı üretim vasopressin Diabetes insipidus üretim azalması vasopressinSheehan sendromu üretim azalması prolaktin Pituiter adenom aşırı üretim herhangi pitüiter hormon Hipopituitarizmüretim azalması herhangi pitüiter hormon
Epifiz
Beyinin arka ucunda, mercimek tanesi büyüklüğünde bir bezdir. Epifiz başlangıçta ışık duyumlu iki organ iken sonradan tek kalmıştır. Omurgalıların bir çoğunda silik bir retina yapısında iken, Memelilerde ise salt bir salgı yapısındadır. Sinir lifleri ile hebenula Kavşağına bağlı olan ve epifiz hücrelerinden oluşmuş epifiz bezi Melatonin ve özellikle seratonin gibi biyojen aminler salgılarlar. Epifiz bezleri salgıladığı hormon ile eşey bezlerinin vaktinden önce gelişmesini engeller. Çocukluk çağında az salgılanırsa cücelik, çok salgılanırsa devlik görülür. Yetişkinlerde çok salgılanırsa el, ayak, çene ve burun kemikleri büyür. Vücudun su dengesinin ve kan basıncının kontrolünden sorumludur. Diğer bezlerin (tiroit, böbrek üstü bezi...) çalışmasını kontrol eder. Dokuz yaşından sonra işlevini kaybetmeye başlar. Melatonin denen salgının ne işe yaradığı henüz bilinemiyor.
HİPOTALAMUS
Hipotalamusun beyindeki yeri
Hipotalamus, beyinde talamusun altında bulunan ve üçüncü ventrikülün tabanını oluşturan önbeyin bölgesidir.
Memelilerde beyin merkezleri arasında ilinti sağlar. Vücut sıcaklığı mekanizmasını, sempatik sinir sistemini ve hipofizin çalışmasını denetler. Hipofiz, alt uç kısmında küçük bir yuvarlak durumundadır. Hipofiz arka lobunun salgıladığı antidiüretik hormon ile oksitosin denen madde hipotalamusta yapılıp hipofize aktarılmaktadır. Duyguların fiziksel temeli de hipotalamus tarafından oluşturulmaktadır.
Tiroid beziTiroid bezi (ya da kalkan bezi), yutağın altında, boyunun ön ve yanlarını saran çok damarlı iç salgı bezi.
Konu başlıkları
YapısıSoluk borusunun yanlarında bulunan iki lobunu, soluk borusu önünden geçen bir bölüm birleştirir. İçinde koloid bir madde bulunan keseciklerden oluşur. Her iki lobun içinde paratiroid bezi bulunur. Normal ağırlığı insanda 20-40 gr'dır. Tiroid bezi, iyot ve tirozinden tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) yaparak, kana tiroid hormonunu salgılar. Tiroid bezi, öteki iç salgı bezleriyle ilişkili olarak etkinlik gösterir. Çalışması özellikle hipofizin salgıladığı uyarıcı tireotrop hormonunun (TSH)etkisine bağlıdır.
Görevi [değiştir]
Görevi, metabolizmayı (yaşamak için gerekli kimyasal ve fiziksel olayları) düzenlemektir. Kemiklerin gelişmesini, büyümeyi, cinsel organların gelişmesini, deri ve kıl oluşumunu büyük ölçüde etkiler.beyto
Az Hormon Salgılaması
Tiroid bezinin az hormon salgılamasından dolayı metabolizma yavaşlar,yorgunluk olur,deride kuruluk görülür.Eğer bu hormon erken yaşta az salgılanırsa cücelik ve zihinsel özürlülük görülür,büyme ve gelişme tam oluşmaz.bunun sonucunda tiroit hormonun az salgılanması meydana gelir.
Çalışması
Tiroid hormonları, tiroid bezi tarafından üretilen ve salgılanan tiroksin (T4), triiyodotironin (T3) ve kalsitonin hormonlarına verilen isim.
Kalsitonin, tiroid bezi tarafından üretilip, salgılansa ve "tiroid hormonları"ndan olsa da tiroksin ve triiyodotironin kadar sık bakılmadığı için, çoğu zaman "tiroid hormonları" ifadesi yalnızca tiroksin ve triiyodotironin için kullanılmaktadır.
TimüsPrimer lenfoid organlardan biridir
Timüs Bezi, tiroid bezinin altında, göğüs boşluğunda ve soluk borusunun önünde bulunur. Timüs bezi bağ dokusundan yapılmış ince bir kapsülle çevrilmiştir. Kapsül, diğer lenfoit organlarda olduğu gibi bezin içine girerek onu bölmelere ayırır. Timüs bezinin bölmelerinde, retiküler hücreler ve lenfositler bulunur. Kan, lenf damarları ve sinirler bağ doku bölmeleri boyunca uzanır. Timüs bezi doğumdan önce ve doğumdan hemen sonra lenfosit meydana getirerek vücudu enfeksiyonlardan korur.
Timus; kortex ve medulladan oluşur;burda bulunan kortikal ve medullar epitel hücreler bir epitelyal ağ oluşturur.Kortexte ayrıca nurse hücreleri ve thymositler bulunur.Medullada ise olgun T lenfositler, dentritik medullar epitelyal hücre, makrofaj ve interdigitation dentritik hücreler yer alır. Burada ayrıca Hassal Korpüskülleri denen ve ne görev yaptığı bilinmeyen keratinize yapılar bulunur.Kortex ve medulla arasında High Endotelyal Venol (HEV) denen bir bölge vardır: lenfosit trafiğinin oluştuğu bölge
Kortexte bulunan thymositler medullaya doğru inerken olgunlaşır.Herhangi bir antijenik determinant içermeyen lenfosit burada medullaya doğru antijenik yapı içermeye başlar.(Bir yandan da makrofajlar tarafından izlenir ; içerdiği antijenik yapılar vücuda karşıysa apoptozla temizlenir.)Medullaya gelen lenfosit ise artık olgun bir lenfosit haline geçer.
Timüs'ün ürettiği T hücreleri sağlık üzerindeki önemli yararlardan biridir. T hücreleri olarak adlandırılan lenfositler bedene zarar verebilecek zararlı hücreleri yok etmektedir. Bağışıklık sistemini çökerten hastalıkların ölümcül olması, T hücrelerinin haberleşme hattını kesmelerinden kaynaklanmaktadır. Timüs göğüs kafesinin üst kısmının tam arkasında, göğsün ortasında yer almaktadır. İki parmakla timüsün üzerine gelen noktaya vurularak uyarılması ve dilin, üst dişlerin arkasında damağa ve ağzın tavanına değdirilmesi timüsü uyarılmasını sağlamaktadır.
Timus yaşla birlikte gerileyen bir organdır.Ayrıca kortikosteroid hormonlarının uyarılarına açıktır.Fazla heyecan,stres gibi durumlar sık görülürse timus atrofiye uğrar ve görevini yapamaz hale gelir,immun cevap geriler.
Böbreküstü bezleri, böbreklere yapışık olarak bulunan salgı bezleridir. Vücutta çok çeşitli işlevleri olan kortizol, aldosteron, adrenalin gibi hormonların ve erkeklik hormonlarının salgılanmasından sorumludurlar.
Hipotalamus, beyinde talamusun altında bulunan ve üçüncü ventrikülün tabanını oluşturan önbeyin bölgesidir.
Memelilerde beyin merkezleri arasında ilinti sağlar. Vücut sıcaklığı mekanizmasını, sempatik sinir sistemini ve hipofizin çalışmasını denetler. Hipofiz, alt uç kısmında küçük bir yuvarlak durumundadır. Hipofiz arka lobunun salgıladığı antidiüretik hormon ile oksitosin denen madde hipotalamusta yapılıp hipofize aktarılmaktadır. Duyguların fiziksel temeli de hipotalamus tarafından oluşturulmaktadır.
Tiroid beziTiroid bezi (ya da kalkan bezi), yutağın altında, boyunun ön ve yanlarını saran çok damarlı iç salgı bezi.
Konu başlıkları
- 1 Yapısı
- 2 Görevi
- 3 Az Hormon Salgılaması
- 4 Çalışması
YapısıSoluk borusunun yanlarında bulunan iki lobunu, soluk borusu önünden geçen bir bölüm birleştirir. İçinde koloid bir madde bulunan keseciklerden oluşur. Her iki lobun içinde paratiroid bezi bulunur. Normal ağırlığı insanda 20-40 gr'dır. Tiroid bezi, iyot ve tirozinden tiroksin (T4) ve triiyodotironin (T3) yaparak, kana tiroid hormonunu salgılar. Tiroid bezi, öteki iç salgı bezleriyle ilişkili olarak etkinlik gösterir. Çalışması özellikle hipofizin salgıladığı uyarıcı tireotrop hormonunun (TSH)etkisine bağlıdır.
Görevi [değiştir]
Görevi, metabolizmayı (yaşamak için gerekli kimyasal ve fiziksel olayları) düzenlemektir. Kemiklerin gelişmesini, büyümeyi, cinsel organların gelişmesini, deri ve kıl oluşumunu büyük ölçüde etkiler.beyto
Az Hormon Salgılaması
Tiroid bezinin az hormon salgılamasından dolayı metabolizma yavaşlar,yorgunluk olur,deride kuruluk görülür.Eğer bu hormon erken yaşta az salgılanırsa cücelik ve zihinsel özürlülük görülür,büyme ve gelişme tam oluşmaz.bunun sonucunda tiroit hormonun az salgılanması meydana gelir.
Çalışması
- Az çalışması: Tiroid bezinin gereğinden az çalışması (hipotiroidizm), iltihaplanmalar, kireçlenmeler, kolloid şişkinliği (guatr) gibi bozukluklar sonucu ortaya çıkar ve miksödem ve kreten hastalığına neden olabilir.
- Aşırı çalışması: Tiroid bezinin aşırı çalışması (hipertiroidizm), parankimanın (özek doku) şişmesi sonucu olur ve Basedow, Plummer hastalıklarını yapar.
Tiroid hormonları, tiroid bezi tarafından üretilen ve salgılanan tiroksin (T4), triiyodotironin (T3) ve kalsitonin hormonlarına verilen isim.
Kalsitonin, tiroid bezi tarafından üretilip, salgılansa ve "tiroid hormonları"ndan olsa da tiroksin ve triiyodotironin kadar sık bakılmadığı için, çoğu zaman "tiroid hormonları" ifadesi yalnızca tiroksin ve triiyodotironin için kullanılmaktadır.
TimüsPrimer lenfoid organlardan biridir
Timüs Bezi, tiroid bezinin altında, göğüs boşluğunda ve soluk borusunun önünde bulunur. Timüs bezi bağ dokusundan yapılmış ince bir kapsülle çevrilmiştir. Kapsül, diğer lenfoit organlarda olduğu gibi bezin içine girerek onu bölmelere ayırır. Timüs bezinin bölmelerinde, retiküler hücreler ve lenfositler bulunur. Kan, lenf damarları ve sinirler bağ doku bölmeleri boyunca uzanır. Timüs bezi doğumdan önce ve doğumdan hemen sonra lenfosit meydana getirerek vücudu enfeksiyonlardan korur.
Timus; kortex ve medulladan oluşur;burda bulunan kortikal ve medullar epitel hücreler bir epitelyal ağ oluşturur.Kortexte ayrıca nurse hücreleri ve thymositler bulunur.Medullada ise olgun T lenfositler, dentritik medullar epitelyal hücre, makrofaj ve interdigitation dentritik hücreler yer alır. Burada ayrıca Hassal Korpüskülleri denen ve ne görev yaptığı bilinmeyen keratinize yapılar bulunur.Kortex ve medulla arasında High Endotelyal Venol (HEV) denen bir bölge vardır: lenfosit trafiğinin oluştuğu bölge
Kortexte bulunan thymositler medullaya doğru inerken olgunlaşır.Herhangi bir antijenik determinant içermeyen lenfosit burada medullaya doğru antijenik yapı içermeye başlar.(Bir yandan da makrofajlar tarafından izlenir ; içerdiği antijenik yapılar vücuda karşıysa apoptozla temizlenir.)Medullaya gelen lenfosit ise artık olgun bir lenfosit haline geçer.
Timüs'ün ürettiği T hücreleri sağlık üzerindeki önemli yararlardan biridir. T hücreleri olarak adlandırılan lenfositler bedene zarar verebilecek zararlı hücreleri yok etmektedir. Bağışıklık sistemini çökerten hastalıkların ölümcül olması, T hücrelerinin haberleşme hattını kesmelerinden kaynaklanmaktadır. Timüs göğüs kafesinin üst kısmının tam arkasında, göğsün ortasında yer almaktadır. İki parmakla timüsün üzerine gelen noktaya vurularak uyarılması ve dilin, üst dişlerin arkasında damağa ve ağzın tavanına değdirilmesi timüsü uyarılmasını sağlamaktadır.
Timus yaşla birlikte gerileyen bir organdır.Ayrıca kortikosteroid hormonlarının uyarılarına açıktır.Fazla heyecan,stres gibi durumlar sık görülürse timus atrofiye uğrar ve görevini yapamaz hale gelir,immun cevap geriler.
Böbreküstü bezleri, böbreklere yapışık olarak bulunan salgı bezleridir. Vücutta çok çeşitli işlevleri olan kortizol, aldosteron, adrenalin gibi hormonların ve erkeklik hormonlarının salgılanmasından sorumludurlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder