Uzakdoğu’da yaygın kullanımı olan Ginseng bitkisinin kökü kolları bacakları olan insana benzediği için “adam otu” ismiyle anılır. Doğal ortamda artık nadir bulunan bu bitkinin anayurdu Küzey ve Güney Kore, Çin’in Mançurya bölgesi, Japonya, Rusya’nın Doğu Sibirya dağları olmakta ve günümüzde kültür ortamda yetiştirilip pazarlanmaktadır. 2000 seneden fazla bir süredir bilinen ve kullanılan Ginseng’in Kore, Çin, Amerikan ve Sibirya türleri bulunmakta beraber bunlar arasından gerek içerdiği saponin adında etken madde miktarından gerek kolları bacakları olan insan şeklinden dolayı Kore Ginseng’in ayrı bir yeri vardır. Beyaz ve Kırmızı Kore Ginseng’in etkisi ve içeriği aynı olmakla birlikte işleyiş yöntemi farklıdır. 6 yıllık üretimden sonra kurutularak kullanılan Kırmızı Ginseng’ın tıbbi etkileri üzerine çok sayıda bilimsel araştırmalar yapılmıştır.
Yunanca pan (tam,herşey) akos ( tedavi etmek) , gin ( adam, insan ) seng ( öz, esas) anlamına gelen Panax Ginseng, Uzakdoğu tıbbında yaşam enerjisi (qi)’ni canlandıran, yeniden “dolduran” bir tonik olarak kullanılır. Günümüzde ginseng Avusturya, Çin, Fransa, Almanya, Japonya, İsviçre ve Rusya gibi ülkelerin milli ilaç listesine resmi olarak girmiştir. | |
Ginseng kökünden 30’a yakın ginsenosid adı verilen triterpenik saponin v.d maddeler izole edilmiştir.Ginseng, hormon benzeri ve kolesterol düşürücü etkisi, damar genişletici ve sakinleştirici, anti-depresan (Choi et al., 1995; Chong and Oberholzer, 1988) gibi etki yarattığını bildirmiştir. Ayrıca hayvan denekleri üzerine yapılan araştırmalar öğrenme, hafiza ve fiziksel gücünü arttırdığını ( Petkov and Mosharrof, 1987), radyasyondan korunmasında destek olduğunu (Takeda et. al., 1981;1982), enfeksiyona karşı vücut direncini arttırdığını (Singh et al, 1984), antioxidan ve halsizlik, yorgunluğa karşı etkisinin olduğunu (Han et al.,1983; Saito et al.,1974), metabolizma gücünü arttırdığnıı (Avakian et al.,1984) ve kanda total kolesterol ve trigliserid seviyesini düşürdüğünü, HDL’yi ise yükselttiği (Yamamoto et al., 1983) göstermiştir. Yale Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma ginseng’in damar genişletici etkisinin nitrik oksit sentezinin arttırmasına bağlı olabileceğini göstermiştir (Gillis, 1997). Ayrıca şeker düşürücü (Konno et al.,1984) ve sperm üretimini arttırıcı, cinsel soğukluğunu ve gücünü arttırıcı olduğu, karaciğer,kalp, akciğer hastalığı, bağışıklık sisteminin bozuklukları ve kanserde kullanımı bildirilmiştir.
Commission E, ginsengin yorgunluk, güçsüzlük, işgücü ve konsantrasyonun azaldığı durumlarda canlandırma ve güçlendirme etkisini onaylamaktadır. WHO ve Commission E ginsengin halsizlik, yorgunluk, bitkinlik, konsantrasyon kaybı ve hastalığın nekahet döneminde zihinsel ve fiziksel gücünü arttırmasında etkili, aynı zamanda hem hastalık önleyici hem de hastanın yeniden güç kazanmasında etkili olduğunu doğrulamaktadır (WHO, 1999). Vücudun gücünü arttırdığından dolayı yüksek tansiyon olan insanlarda kullanılması tavsiye edilmemektedir. Herhangi bir yan etkisinin olduğu bildirilmemiştir. Hamilelik ve emzirme döneminde kullanılması konusunda İngiltere Bitkiler Bildirgesi sakınca görmesine karşın Asya’daki kullanımını ve Commission E ( McGuffin et al.,1997) buna hemfikir olmadığı görünmektedir. Yine de bu konuda uzun süreli ve kontrollü bir çalışma yürütülmemiştir.Doz olarak günde 1-2gr ginseng kökü 3 ay boyunca kullanılması önerilmektedir. | |
Belirtiler normal insan gribi belirtilerine benzer veİnsandan insana nasıl bulaşır?
Hastalığa yakalanmamak için ne yapmak gerekir?
Seyahat eden kişilere DSÖ neler tavsiye etmektedir?
Tedavisi var mı?
Çocuklarda acil tıbbi yardım gerektiren durumlar şunlardır:
• Hızlı nefes alma ya da solunum güçlüğü
• Mavimsi cilt rengi
• Yeterince sıvı alamama
• Uyanamama ya da uyaranlara cevap verememe
• Huzursuzluk
• Grip benzeri semptomlara ek olarak ateş ve şiddetli öksürük
• Döküntü
Yetişkinlerde acil tıbbi yardım gerektiren durumlar şunlardır:
• Solunum güçlüğü veya nefes darlığı
• Göğüs ya da karın içinde ağrı veya basınç
• Ani baş dönmesi
• Konfüzyon
• Şiddetli bulantı ve kusma
